1. Khái niệm về vận tải hàng không
Vận tải hàng không nói theo một cách khoa học đó là sự tập hợp của các yếu tố kinh tế kỹ thuật trong việc chuyên chở hành khách, hàng hóa bằng máy bay. Hiểu đơn giản thì vận chuyển hàng không là một hình thức vận chuyển hành khách, hàng hoá, hành lí, bưu kiện từ địa điểm này đến một địa điểm khác bằng phương tiện máy bay.
Vận tải hàng không là một ngành còn rất trẻ so với ngành vận tải khác. Nếu như vận tải đường biển ra đời và phát triển từ thế kỷ thứ V trước công nguyên thì vận tải hàng không mới chỉ phát triển từ những năm đầu của thế kỷ 20.
Vận tải hàng không khi mới ra đời chỉ phục vụ nhu cầu quân sự, đến nay sự phát triển của vận tải hàng không đã gắn liền với nhu cầu vận chuyển hành khách, hàng hóa và nó đã trở thành một ngành quan trọng đối với nền kinh tế thế giới.
2. Vai trò của vận tải hàng không
- Thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế
Vận tải hàng không kết nối mạng lưới giao thông vận tải trên toàn thế giới. Đó là điều vô cùng cần thiết cho thương mại toàn cầu và du lịch. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
Ngành vận tải hàng không hàng năm vận chuyển gần 2 tỷ hành khách, 40% giá trị kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và khoảng 40% lượng khách du lịch quốc tế.
-
Tạo ra cơ hội việc làm trên toàn cầu
Ngành vận tải hàng không tạo ra tổng cộng trên 29 triệu việc làm trên toàn cầu. Tác động của vận tải hàng không lên kinh tế toàn cầu được ước tính khoảng 2,960 tỷ đô la Mỹ. Có tới 70% doanh nghiệp báo cáo rằng để phục vụ một thị trường lớn thì sử dụng dịch vụ hàng không là điều tất yếu.
- Đem lại nhiều lợi ích cho xã hội
Vận tải hàng không có một vị trí đặc biệt quan trọng trong việc giao lưu giữa các nước. Vận tải hàng không là cầu nối giúp các nền văn hoá, kinh tế, cầu nối giữa các dân tộc xích lại gần nhau, là phương tiện chính của du khách quốc tế.
Ngành vận tải hàng không giúp cải thiện mức sống và xoá đói giảm nghèo, chẳng hạn như thông qua dịch vụ du lịch. Nhờ điều kiện du lịch và thương mại, nó tạo ra tăng trưởng kinh tế, cung cấp công ăn việc làm, tăng thuế lợi tức và thúc đẩy việc bảo tồn các khu vực cần được bảo vệ.
Lợi thế vận tải hàng không
Vận tải hàng không được xem là một mắt xích quan trọng để liên kết các phương thức vận tải, tạo ra một khả năng kết hợp tuyệt vời những phương thức vận tải khác như vận tải biển, vận tải đường bộ, vận tải ô tô … nhằm khai thác toàn bộ những lợi thế của các phương thức vận chuyển hiện nay.
Mạng lưới ngành vận tải hàng không tạo điều kiện cho việc cứu trợ khẩn cấp và phân phối nguồn viện trợ nhân đạo đến bất cứ nơi đâu trên hành tinh, đảm bảo mang đến các thiết bị y tế hay các bộ phận cấy ghép một cách nhanh chóng.
3. Ưu nhược điểm của vận tải hàng không
3.1. Ưu điểm của vận tải hàng không
Ưu điểm lớn nhất của vận tải hàng không đó chính là tốc độ di chuyển nhanh. Trung bình máy bay chở khách hoặc chở hàng hóa đạt tốc độ trung bình lên đến khoảng 800-1000km/h. Đây là tốc độ rất cao so với nhiều phương thức vận tải khác như tàu biển (12-25 hải lý/giờ), tàu hỏa (ở Việt Nam chỉ khoảng từ 60-80km/h), ô tô tải (từ 60-80km/h).
Bên cạnh đó, việc vận tải hàng không cũng an toàn hơn nhiều so với các hình thức vận tải bằng đường bộ, đường sắt, và đường biển. Các ưu điểm khách của vận tải hàng không như:
- Không bị cản trở về vị trí địa lý, địa hình do đó mà chúng có thể kết nối vận chuyển được gần như tất cả các quốc gia trên thế giới với nhau
- Dịch vụ vận chuyển luôn được diễn ra nhanh chóng, đúng giờ, nhờ vào tốc độ bay nhanh và yêu cầu phục vụ hàng hóa với đặc tính có giá trị cao hoặc dễ hư hỏng
- Giảm thiểu tối đa những tổn thất có thể phát sinh do đổ vỡ hay trộm cắp
- Phí bảo hiểm vận chuyển hàng hóa cũng sẽ thấp hơn do ít rủi ro hơn với những phương thức vận tải khác
- Phí lưu kho cũng thấp hơn do đặc tính hàng hóa và tốc độ xử lý thủ tục diễn ra nhanh chóng…
3.2. Nhược điểm của vận tải hàng không
Bên cạnh những ưu điểm không thể phủ nhận thì ngành vận tải hàng không cũng có một số điểm hạn chế như:
Giá cước vận chuyển hiện nay tương đối cao, tính bằng kg
Danh mục vận chuyển ít đa dạng, ít phù hợp để vận chuyển các loại hàng hóa có giá trị thấp
Khối lượng vận chuyển cũng khá nhỏ hơn so với các hình thức khác
Yêu cầu công tác vận chuyển nghiêm ngặt. Liên quan đến các quy định và luật pháp, nhằm đảm bảo cho tính an ninh và an toàn cho mỗi chuyến bay. Nhiều loại hàng hóa có tính rủi ro cao (như dễ cháy, nổ…) sẽ không được vận chuyển
Chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi thời tiết cực đoan: Chuyến bay hoàn toàn có thể bị trì hoãn do ảnh hưởng của thời tiết không tốt như sương mù, mưa giông…
4. Xu hướng phát triển của ngành vận tải hàng không thế giới
Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế (IATA) ước tính có khoảng 7,4 tỷ kiện hàng được vận chuyển và khoảng 2,5 triệu người được cứu sống mỗi năm nhờ vắc xin được vận chuyển qua đường hàng không. Vận tải hàng không cũng gây ra 2% lượng khí thải carbon toàn cầu. Điều này thúc đẩy các công ty hàng không tìm kiếm các chiến lược mới để ngành hàng không có thể phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn như:
Nghiên cứu và phát triển nhiên liệu hàng không bền vững (SAF)
SAF có thể được tạo ra từ nguyên liệu thô, phụ phẩm nông nghiệp, tảo, dầu thải và thậm chí cả carbon. Norsk E-fuel thu nhận và xử lý carbon để tạo ra một SAF sáng tạo.
Các hình thức SAF khác nhau đã có sẵn với số lượng tương đối nhỏ, nhưng đang ngày càng phổ biến. Theo nhóm hành động vận tải hàng không (ATAG), SAF có thể có lượng khí thải khí nhà kính ít hơn tới 80% so với nhiên liệu truyền thống trong suốt vòng đời của chúng.
ATAG tuyên bố rằng SAF cũng tạo ra lượng khí thải lưu huỳnh và chất dạng hạt thấp hơn, giúp không khí sạch hơn. Nhưng hiệu quả thực tế phụ thuộc vào thành phần của SAF và lượng được pha trộn với nhiên liệu thông thường.
Đầu năm nay, tập đoàn Neste báo cáo đã phân phối thành công lô SAF đầu tiên của mình đến sân bay quốc tế San Francisco (SFO) qua đường ống. Amazon có kế hoạch cung cấp năng lượng cho một số máy bay phản lực chở hàng của mình sử dụng SAF.
Sử dụng máy bay hiệu quả hơn
Các hãng vận tải hàng không lớn như FedEx và UPS, đang đầu tư vào các máy bay hiệu quả hơn để giảm lượng khí thải. Họ đang xem xét thiết kế trọng lượng và hiệu quả sử dụng nhiên liệu để giảm thiểu tác động đến môi trường khi cố gắng giao các gói hàng đến tận nhà khách hàng một cách nhanh chóng hơn.
FedEx đang nỗ lực trang bị thêm và thay thế máy bay để tăng hiệu quả sử dụng nhiên liệu. Các công ty vận chuyển tìm kiếm các giải pháp cải thiện về tốc độ, trọng lượng và đường bay tối ưu để tiết kiệm tiền và giảm lượng khí thải carbon dioxide.
Tăng cường hoạt động số hóa vận tải hàng không
Mặc dù mới xuất hiện được một thời gian, vận tải được điện tử hóa (e-freight) đã chiếm được vị thế quan trọng trong các chuyến hàng bằng đường hàng không. E-freight số hóa tất cả các thủ tục giấy tờ cần thiết của mỗi chuyến bay. Từ chi tiết lô hàng đến biểu mẫu hải quan, vận chuyển điện tử giúp hạn chế tài liệu giấy và mọi thủ tục liên quan trở nên nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Theo báo cáo của Swiss WorldCargo với tiêu đề “Các vấn đề về hàng hóa”, những lợi ích của e-freight rất rõ nét. “Những lợi thế là rõ ràng: E-freight giảm chi phí, cải thiện độ chính xác của dữ liệu, tăng tốc quá trình và giúp ích cho môi trường”
Sự gia tăng các thiết bị chất xếp có trọng lượng nhẹ (ULD)
Các nhà sản xuất ULD hiện đang cung cấp các pallet và container nhẹ để vận chuyển tổng hợp các lô hàng rời. Trọng lượng giảm giúp tiết kiệm nhiên liệu.
Trong một số trường hợp, ULD nhẹ hơn có thể cho phép vận chuyển nhiều gói hàng hơn cùng một lúc nếu yếu tố giới hạn là trọng lượng. Mặc dù điều này sẽ không làm giảm việc sử dụng nhiên liệu cho chuyến bay đó, nhưng nó vẫn sẽ giúp tăng hiệu quả vì có thể vận chuyển nhiều hàng hơn trên mỗi máy bay.
Đầu tư mục tiêu giảm thiểu carbon, bảo vệ môi trường
Nhiều công ty đang đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng về môi trường để đạt được trong thời gian kỷ lục. Bù trừ carbon có thể giúp ngành vận tải hàng không thu hẹp khoảng cách khi nghiên cứu và triển khai các kỹ thuật mới để nâng cao hiệu quả và tính bền vững của các hoạt động trực tiếp.
Bù trừ carbon là gì? Nói một cách đơn giản, đó là một khoản đầu tư vào một thứ gì đó kéo carbon dioxide ra khỏi khí quyển để bù lại lượng khí thải ở một khu vực khác.
Một trong những khoản đầu tư bù trừ carbon phổ biến nhất là trồng cây. Tùy thuộc vào vị trí, điều kiện và loại cây, sẽ có một lượng carbon nhất định được hấp thụ. Tính toán sơ bộ cho thấy cần khoảng 15 cây để bù trừ 1 tấn carbon đã bị thải ra.
Các tổ chức và sáng kiến như Chương trình bù trừ và giảm thiểu carbon cho hàng không quốc tế (CORSIA) đang theo dõi lượng khí thải của các SAF khác nhau trong toàn bộ vòng đời của chúng và đảm bảo rằng lượng carbon bù trừ không được tăng gấp đôi.
