Động vật sống là một trong những mặt hàng có yêu cầu phục vụ đặc biệt khi vận chuyển bằng đường hàng không. Do tính chất sinh học khác nhau của các động vật sống nên vận chuyển chúng cần thực hiện đúng cách để đảm bảo vận chuyển từng con vật một cách an toàn.
1. Phân loại động vật sống vận chuyển bằng đường hàng không
Động vật sống vận chuyển bằng đường hàng không được chia thành 5 loại khác nhau:
- AVI-01:Các loại động vật sống thuộc loài không có xương sống; động vật chân đốt; côn trùng; động vật giáp xác (tôm, cua), ếch, nhái; trai; sò, ốc, hến; động vật thân mềm; các loại giun; cá, cá sấu; rùa, ba ba; các loại bò sát.
- AVI-02:Các loại động vật có vú có trọng lượng từ 50 kgs trở lên; lợn, cá voi, đà điểu,…
- AVI-03:Các loại động vật có vú loại vừa và nhỏ trọng lượng dưới 50 kgs (không bao gồm lợn) như dê, cừu; khỉ; chó, mèo; các loại gia cầm, chim, gà, vịt, ngan , ngỗng trọng lượng từ 100 gram trở lên.
- AVI-04:Các loại chim nhỏ hơn 100 gram, gà, vịt, ngan, ngỗng con một ngày tuối.
- AVI-05:Các loại động vật có mùi hôi khó chịu như cầy hương, chồn hôi, linh cẩu,…
Việc vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không cần phải tuân thủ theo đúng Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES), Quy định vận chuyển động vật sống của IATA (LAR) và các quy định vận chuyển động vật sống của các hãng hàng không liên quan.
2. Trách nhiệm của các bên trong quá trình vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không
Trách nhiệm của Người gửi hàng
Người gửi hàng chịu trách nhiệm về việc chuẩn bị các giấy tờ cần thiết đối với việc vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không. Tùy thuộc vào tính chất mỗi động vật sống mà người gửi hàng cần chuẩn bị các tài liệu như: Giấy phép nhập khẩu, Giấy phép xuất khẩu, Chứng nhận sức khỏe và Giấy chứng nhận khác (chứng nhận xuất xứ, chứng nhận nuôi nhốt, chứng nhận trồng trọt nhân tạo, chứng nhận kiểm dịch thực vật, chứng nhận động vật sống thuộc triển lãm lưu động…)
Đồng thời, người gửi hàng có trách nhiệm đảm bảo động vật được vận chuyên trong các thùng chuồng thích hợp được đánh dấu, dán nhãn theo yêu cầu phục vụ của động vật sống đó. Việc cung cấp thông tin liên hệ khẩn cấp và thông tin cụ thể của người nhận hàng trong trường hợp có vấn đề phát sinh là điều bắt buộc.
Trách nhiệm của Người vận chuyển
Người vận chuyển chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn cho tất cả động vật sống được vận chuyển bằng đường hàng không trong suốt quá trình vận chuyển. Một số trách nhiệm chính của người vận chuyển bao gồm: tuân thủ theo “Danh sách kiểm tra chấp nhận động vật sống của IATA” khi chấp nhận động vật sống đảm bảo đầy đủ tài liệu đi kèm, thùng chuồng phù hợp với tiêu chuẩn thiết kế, việc đánh dấu và dán nhãn đúng quy định để đưa động vật sống vào khu vực riêng trên máy bay sau đó vận chuyển chúng an toàn đến nơi đến.
Trách nhiệm của các bên liên quan khác
Các bên liên quan khác cũng có trách nhiệm đảm bảo vận chuyển động vật sống một cách an toàn. Những người giao nhận vận tải phải hoàn thành chính xác tất cả các tài liệu cần thiết và nhân viên hỗ trợ mặt đất phải được đào tạo để xử lý động vật sống một cách cẩn thận. Việc dán nhãn đúng cách trên các thùng chuồng sẽ giúp các bên liên quan có hướng dẫn phục vụ cụ thể và giảm thương tích có thể xảy ra cho động vật.
3. Những lưu ý trong quá trình vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không
Đóng gói động vật sống:
Khi vận chuyển động vật sống thì cấu trúc, kích thước, hệ thống thông gió và các đặc điểm khác của thùng chuồng là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và sức khỏe của động vật do vậy cần đảm bảo các yếu tố sau:
- Thùng chuồng phải được chế tạo phù hợp với động vật sống và tuân thủ quy định vận chuyển động vật sống hiện hành của IATA.
- Kích thước và sự thông thoáng của thùng chuồng phải phù hợp với từng loại con vật. Máng đựng thức ăn và nước uống phải đảm bảo có thể rót từ bên ngoài, thùng chuồng phải được thiết kế sao cho nhân viên phục vụ có thể chăm sóc động vật mà không gặp nguy hiểm.
- Thùng chuồng phải trong tình trạng tốt, đảm bảo kết cấu bền vững khi vận chuyển. Khi cần dùng xe xúc để bốc xếp, thùng chuồng phải có chân đế cao tối thiểu 5 cm nhưng không cao quá 15 cm.
- Thùng chuồng phải chống được rò rỉ nước thải từ động vật sống trong quá trình vận chuyển, chỗ nằm phải thấm được nước bằng vật liệu hút nước do người gửi hàng cung cấp phù hợp với từng loại con vật. Không chấp nhận sử dụng rơm rạ, cỏ khô làm vật liệu hút nước.
- Thùng chuồng phải đủ chắc chắn và an toàn để khi cửa máy bay mở, động vật không thể thoát ra hoặc gây nguy hiểm cho người phục vụ.
Dán nhãn và đánh dấu động vật sống
Người gửi hàng có trách nhiệm đánh dấu và dán nhãn đúng cách cho tất cả các thùng chuồng động vật sống để vận chuyển bằng đường hàng không.
- Đánh dấu phải bền và được in hoặc đánh dấu trực tiếp hoặc dán vào mặt ngoài kiện hàng.
- Trong vận chuyển quốc tế, ngoài ngôn ngữ yêu cầu của nhà chức trách liên quan, tiếng Anh là ngôn ngữ bắt buộc sử dụng.
- Trừ khi có yêu cầu đặc biệt theo Quy định vận chuyển động vật sống của IATA, mỗi kiện hàng phải được đánh dấu bằng chất liệu bền và hợp lệ ở bên ngoài kiện hàng, bao gồm các thông tin:
- Tên, địa chỉ, số điện thoại người gửi, người nhận, số điện thoại liên lạc 24h.
- Tên chung và tên khoa học của động vật và số lượng động vật chất trong thùng chuồng, như thể hiện trên tờ khai gửi động vật sống của người gửi. Các thùng chuồng chứa động vật có thể gây thương tích do cắn hay đốt phải được đánh dấu “Độc hại”.
- Tối thiểu một nhãn động vật sống phải được dán trên mỗi kiện hàng, trừ khi có yêu cầu khác.
- Hướng dẫn chăm sóc động vật (cho ăn, uống) phải được gắn trên kiện hàng (đặt trong bộ tài liệu), ngoại trừ có quy định khác.
- Nhãn chỉ hướng phải được dán trên tối thiểu 2 mặt đối diện kiện hàng.
- Các lô hàng động vật phục vụ thí nghiệm phải gắn nhãn động vật để thí nghiệm “Laboratory Animals” hoặc SPF “Specific Pathogen Free”.
- Các nhãn khi dán không được bịt các lỗ thông hơi, nhất là đối với các kiện hàng nhỏ.
Phục vụ vận chuyển động vật trên mặt đất
Chỉ những người có đủ năng lực và được đào tạo mới được phép phục vụ vận chuyển động vật sống để đảm bảo các yêu cầu sau:
- Tránh tiếp xúc vật lý với động vật. Khi phục vụ động vật có nọc độc hoặc chất độc, nên sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE).
- Thức ăn và nước uống phải được cung cấp theo hướng dẫn phục vụ dán trên hộp đựng động vật sống.
- Nếu bất kỳ động vật nào bị thương hoặc bị ốm, chúng nên được chăm sóc thú y. Động vật bị bệnh hoặc đã chết nên được chuyển đi hoặc tách khỏi thùng chuồng chứa động vật sống khác.
- Các thùng chuồng động vật của hãng hàng không và khoang chứa máy bay, khu vực lưu giữ động vật sống tại sân bay phải được làm sạch và khử trùng.
Hy vọng với những thông tin trên đây sẽ giúp bạn hiểu thêm về “Động vật sống khi vận chuyển bằng đường hàng không”. Hãy đón chờ các bài viết tiếp theo của Als Training nhé.
(Bài viết được tổng hợp từ IATA).